Τι είναι πληροφορία;

Ορισμένα ερωτήματα σχετικά με την πληροφορία

*Πότε δηλαδή προβαίνει κάποιος σε πληροφόρηση, όταν έχει την πληροφορία και θέλει να την μοιραστεί με κάποιον άλλο ; Οι Άγιοι πως πληροφορούσαν, εμείς μπορούμε όντως να πληροφορίσουμε κάποιον για κάτι ;

Προσωπικά αυτό που έχω καταλάβει είναι ότι οι Άγιοι πληροφορούσαν εν Πνεύματι Αγίω. Τώρα εμείς σε τι βαθμό το έχει ο καθένας από εμάς κάτω από τον βούρκο και τα σκουπίδια που το σκεπάζουν σηκώνει μεγάλη συζήτηση.

Συνήθως πλανόμαστε, και το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι και αν ακόμη υποθέσουμε ότι έχουμε κάτι σωστό κατά νου, ο τρόπος που προσπαθούμε να το επικοινωνήσουμε, να το μεταφέρουμε στον άλλο, ο τόπος και ο χρόνος είναι πολλές φορές ακατάλληλος και λανθασμένος.

Εμείς τελικά αποθηκεύουμε πληροφορία στον υπολογιστή ή επεξεργαζόμαστε πληροφορία ;

Πληροφορία και νόηματα - έννοιες

Η κάθε λέξη, ιδιαιτέρως στην Ελληνική γλώσσα, έχει συγκεκριμένο νόημα και χρήση για αυτό και θέλει μεγάλη προσοχή πως χρησιμοποιούμε την γλώσσα η οποία είναι ένα εργαλείο. Όταν δεν γνωρίζεις πως να χρησιμοποιήσεις σωστά ένα εργαλείο μπορείς να κάνεις ζημιά.

Η έννοια της πληροφορίας εκφράζει ακριβώς αυτό ότι η κάθε λέξη, η κάθε φράση-πρόταση φέρει το πλήρες νόημά της. Κουβαλάει το πλήρες εννοιολογικό περιεχόμενό της. Για παράδειγμα αυτή την στιγμή επικοινωνώ μαζί σας με τα γραφόμενα, με την γλώσσα ως εργαλείο, μόνο με αυτήν και προσπαθώ να σας δώσω πληροφορία. Προσπαθώ να μεταφέρω νοήματα, έννοιες χρησιμοποιώντας τις σωστές λέξεις. Αν χρησιμοποιώ λάθος λέξεις, δημιουργώ στον αναγνώστη και λάθος νοήματα και τον οδηγώ σε λάθος συμπεράσματα ή δεν κατανοεί τα γραφόμενά μου. Τότε δεν τον πληροφορώ, τον παραπληροφορώ. Ακόμη ισχύει ότι και σωστά νοήματα να γράψω, αλλά ο αναγνώστης μου έχει διαστρεβλωμένες τις έννοιες στο μυαλό του και εκεί υπάρχει πρόβλημα στην κατανόηση του κειμένου. Η πληροφορία όμως είναι αντικειμενική δεν υπόκειται σε υποκειμενική κρίση. Υπό αυτή την έννοια έχει να κάνει με κάτι το ιδανικό, με τον ιδανικό κόσμο των ιδεών του Πλάτωνα και με την αλήθεια.

Η πληροφορία φορέας της αλήθειας

Η πληροφορία εξ ορισμού θα έλεγα είναι φορέας της αληθείας. Είναι η αλήθεια των πραγμάτων. Απλά στο δικό μας τον νου δεν χωρά αυτή η Αλήθεια, και τότε αρχίζουν τα προβλήματα στην επικοινωνία μας με τους άλλους. Οι Άγιοι είχαν τρομερή καθαρότητα στην καρδιά και τον νου οπότε συνελάμβαναν τις έννοιες, τα νοήματα ως έχουν και τα μετέδιδαν με τρομερή ακρίβεια στους άλλους. Δηλαδή στην κυριολεξία πληροφορούσαν τους άλλους. Μετέδιδαν άλλος το 99%, άλλος το 98.9% σε αυτό που ακριβώς είχαν στον νου ως πληροφορία από τον Θεό και όφειλαν να το καταγράψουν ή να το μεταφέρουν στον λαό του Θεού. Τα χωρία στην Καινή Διαθήκη στις επιστολές του Αποστόλου Παύλου που έχουν την λέξη πληροφορία δεικνύουν αυτό ακριβώς.

εἰδότες, ἀδελφοὶ ἠγαπημένοι ὑπὸ Θεοῦ, τὴν ἐκλογὴν ὑμῶν, 5 ὅτι τὸ εὐαγγέλιον ἡμῶν οὐκ ἐγενήθη εἰς ὑμᾶς ἐν λόγῳ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἐν δυνάμει καὶ ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ καὶ ἐν πληροφορίᾳ πολλῇ, καθὼς οἴδατε οἷοι ἐγενήθημεν ἐν ὑμῖν δι’ ὑμᾶς. Θεσ. 1:4 - 1:5

προσερχώμεθα μετὰ ἀληθινῆς καρδίας ἐν πληροφορίᾳ πίστεως ἐρραντισμένοι τὰς καρδίας ἀπὸ συνειδήσεως πονηρᾶς καὶ λελουσμένοι τὸ σῶμα ὕδατι καθαρῷ· Εβρ. 10:22

Η φύση της πληροφορίας

Σε ερωτώ όμως να μου πεις ποια είναι η φύση της πληροφορίας; Πληροφορία έτσι όπως εγώ την εννοώ είναι ο λόγος του Θεού τον οποίο μεταφέρουν σωστά και την κατάλληλη στιγμή οι Άγιοι.

Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές (Η/Υ) επεξεργάζονται την πληροφορία; Τι ακριβώς επεξεργάζονται;

Οι Η/Υ επεξεργάζονται δεδομένα σε ψηφιακή μορφή, γνωστά και ως digital data. Τα data είναι η κωδικοποίηση της πληροφορίας η οποία αναπαριστάνεται με μια σειρά από 0 και 1. Ο Η/Υ είναι μια μηχανή που το μόνο που κάνει είναι να επεξεργάζεται ακατάπαυστα μια ατέλειωτη σειρά από 0 και 1 ¹. Τα πάντα που μπορούμε να αντιληφθούμε με τις αισθήσεις μας μπορούν να κωδικοποιηθούν σε ψηφιακή μορφή και να γίνει η αναπαράστασή τους με λέξεις, με εικόνες, με ομιλία-ήχο. Όλα αυτά όμως είναι συμβολική αναπαράσταση της πληροφορίας.

Για παράδειγμα σου δίνω την εξής πρόταση: ένα δέντρο που έχει μεγάλο κορμό και έχει πράσινα φύλλα. Αντί αυτής της περιγραφής, μπορώ να σου ζωγραφίσω μια εικόνα. Και αντί της εικόνας, ζωγραφιά στο χαρτί, μπορώ να την μετατρέψω-ψηφιοποιήσω σε ένα αρχείο εικόνας (συμβολοσειρά με 0 και 1) το οποίο ο Η/Υ μπορεί να το διαβάσει να το μετασχηματίσει κατάλληλα και να παρουσιάσει την ίδια εικόνα σε μια οθόνη. Σε όλες τις περιπτώσεις μεταφέρω πληροφορία με διαφορετικούς τρόπους, μέσο. Το μέσο, οι συμβολισμοί της πληροφορίας, λαμβάνουν φυσική υπόσταση, η πληροφορία δεν έχει και πάντα την βρίσκουμε κωδικοποιημένη, πακεταρισμένη και άμεσα συνδεδεμένη με τα σύμβολα. Ακόμη, και αυτό είναι πολύ σημαντικό, για να προβούμε σε αποκωδικοποίηση χρειάζεται να υπάρχει κάποιο ον νοήμων που θα μπορεί να κατανοήσει τον συμβολικό χαρακτήρα της πληροφορίας. Στην περίπτωση του Η/Υ αυτό το νοήμων ων που θέτει συμβατικά τις δύο διαφορετικές καταστάσεις στα τρανζίστορ ως 0 και 1 είναι ο άνθρωπος και είναι αυτός ο οποίος σκέπτεται αφαιρετικά και δημιουργεί επίπεδα λειτουργικότητας και προγραμματισμού της μηχανής, διεπαφές για τον χρήστη, βάσεις δεδομένων, μηχανές αναγνώριση και σύνθεσης ομιλίας, τεχνητή νοημοσύνη. Αλλά η βάση παραγωγής όλων αυτών παραμένει η ίδια ο συμβολικός χαρακτήρας των δεδομένων είναι πάντα 0 και 1 ενώ αυτός που τα ερμηνεύει και τα καταννοεί σε βάθος είναι πάντα ο άνθρωπος.

Συνεπώς η πληροφορία αυτή καθ’αυτή έχει να κάνει με το εννοιολογικό περιεχόμενο και όχι με τον τρόπο και το μέσο μεταφοράς της. Η πληροφορία δεν εξαρτάται από την γλώσσα, από τις λέξεις, από τις εικόνες, από τους ήχους, από την όσφρηση, από τα μαθηματικά και τους οποιουσδήποτε συμβολισμούς, από τις αισθήσεις μας. Όλα αυτά μεταφέρουν πληροφορία αλλά δεν είναι η ουσία της πληροφορίας. Η πληροφορία έχει να κάνει με νοήματα, με ιδέες, με το εννοιολογικό περιεχόμενο της μεταφοράς.

Με ρωτάς όμως εμείς που είμαστε φυσικά όντα, πως αντιλαμβανόμαστε τις ιδέες που δεν έχουν φυσική υπόσταση ;

Σου απαντώ, εδώ υπεισέρχεται η το μυστήριο της άυλης ψυχής ^{2 3} του ανθρώπου, οι Άγιοι ορθόδοξοι πατέρες μιλούν μάλιστα για τον πνευματικό νου ⁴, την νοητή καρδιά⁵ που είναι όργανα της ψυχής και είναι αυτά ακριβώς μέσω των οποίων γίνεται η νόηση. Το σώμα μας, ιδιαίτερα ο εγκέφαλος μέσω του νευρικού συστήματος και με ηλεκτροχημικές διεργασίες που γίνονται στους νευρώνες επεξεργάζεται και μεταφέρει δεδομένα. Ο Θεός όρισε την πληροφορία, τις έννοιες και είναι η γλώσσα με την οποία μιλάμε με τον Θεό. Ο εγκέφαλος λοιπόν επεξεργάζεται και αποκωδικοποιεί τα σήματα που του στέλνει το σώμα μέσω των οργάνων του. Το αποτέλεσμα της διεργασίας, πιστεύω με κάποια άλλη μορφή κωδικοποίησης στέλνεται στον νου και την καρδιά νοητά όργανα της ψυχής του ανθρώπου για να συνεχίσει και εκεί την επεξεργασία, νέα αποκωδικοποίηση, που έχει να κάνει με τις έννοιες, τις ιδέες, την πληροφορία ως περιεχόμενο.

Ο άνθρωπος είναι ψυχο-σωματική οντότητα, συνεπώς αντιλαμβάνεται, επεξεργάζεται, κατανοεί πράγματα και με την υλική τους φύση και με την άυλη ως πληροφορία. Στο σώμα οι διεργασίες της οποιασδήποτε εγκεφαλικής δραστηριότητας δεν σταματούν εκεί αλλά συνεχίζουν στην ψυχή και η επικοινωνία αυτή είναι αμφίδρομη. Δηλαδή και η ψυχή μπορεί να αντιληφθεί καταστάσεις, να συλλάβει νοητικές διεργασίες π.χ. μέσω της πύλης της φαντασίας και να τις προωθήσει στην συνέχεια στα όργανα του σώματος.

Σε αντιπαράθεση με τον άνθρωπο, ο Η/Υ είναι μια μηχανή, είναι ένα μοντέλο προσομοίωσης του τρόπου με τον οποίο ο άνθρωπος δέχεται και επεξεργάζεται ερεθίσματα από το περιβάλλον και από το σώμα του. Και στον Η/Υ και στον άνθρωπο υπάρχει κωδικοποίηση των ερεθισμάτων-δεδομένων αλλά είναι τελείως διαφορετική. Υπάρχει κάποια αντιστοιχία μεταξύ των οργάνων μηχανής και ανθρώπου. Στον άνθρωπο ο εγκέφαλος του ανθρώπου έχει κάποιο συσχετισμό με την κεντρική μονάδα επεξεργασίας του Η/Υ. Στον Η/Υ υπάρχουν αποθηκευμένα τα δεδομένα, στα οποία συμπεριλαμβάνεται το λογισμικό-πρόγραμμα λειτουργίας, και που αυτά αντιστοιχούν στα ηλεκτρικά σήματα που επεξεργάζεται ο εγκέφαλος και στην κωδικοποιημένη μορφή γνώσης που είναι αποθηκευμένη στην ψυχή.

Η σημαντική διαφοροποίηση έγγειται στο γεγονός ότι ο Η/Υ επεξεργάζεται και μετασχηματίζει σύμβολα σε διάφορα επίπεδα αλλά πάντα το βασικό επίπεδο λειτουργίας του στηρίζεται στην αναπαράσταση του 0 και 1. Ο άνθρωπος ομοίως επεξεργάζεται συμβολικές αναπαραστάσεις και αποκωδικοποιεί σήματα και δια μέσου των σωματικών λειτουργιών αλλά και δια μέσου των ψυχικών λειτουργιών. Εδώ όμως σε αντίθεση με την μηχανή δεν υπάρχει ένα βασικό επίπεδο λειτουργίας πάνω στο οποίο να χτίζονται αφηρημένες δομές και αναπαραστάσεις με αυξανόμενα επίπεδα πολυπλοκότητος. Πολύ περισσότερο ο Η/Υ δεν μπορεί ποτέ να αποκωδικοποιήσει να επεξεργαστεί το εννοιολογικό περιεχόμενο της πληροφορίας διότι δεν υπάρχει το λογικό, θυμικό και επιθυμητικό μέρος της ψυχής στο οποίο μπορούν να γίνουν νοητές διεργασίες

Πως διασυνδέονται τα όργανα της ψυχής με αυτά του σώματος ;

Η ψυχή και το σώμα πλάστηκαν κατά τέτοιο τρόπο από τον Θεό ώστε να λειτουργούν αρμονικά, στην πορεία βέβαια λόγω της απομάκρυνσης του ανθρώπου από τον Θεό η ισοροπία αυτή διαταράχτηκε. Ο Ιερός Χρυσόστομος μας λέει: «Αυτό το ζωντανό πλάσμα, ο άνθρωπος, είναι διττό, καθώς σύγκειται από δύο ουσίες. Η μία είναι αισθητή και η άλλη πνευματική. Εννοώ την ψυχή και το σώμα, τα οποία συγγενεύουν και με τον ουρανό και με την γη. Μέσω της πνευματικής ουσίας επικοινωνεί με τις επουράνιες δυνάμεις, ενώ μέσω της αισθητής συνάπτεται με τα γήινα πράγματα. Έτσι γίνεται σύνδεσμος ακριβής και για τις δύο κτίσεις» (Πρβλ. PG 56, 182).

Το δυστύχημα της σημερινής κοινωνίας είναι ότι κάποια κέντρα εξουσίας θέλουν να δημιουργήσουν τον μετάνθρωπο, δηλαδή έναν υπεράνθρωπο κυρίως με αυξημένες υπολογιστικές ικανότητες, εγκεφαλικές δραστηριότητες, ο οποίος δεν έχει ψυχή ή καλύτερα να πούμε στον οποίο η ψυχή είναι νεκρωμένη. Σε πλήρη αντίθεση με αυτό εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί πιστεύουμε ότι ο μετάνθρωπος είναι ο νέος Αδάμ, αυτός που εμφανίστηκε μετά των παλαιό Αδάμ. Είναι ο Χριστός και σε αυτόν προσπαθούμε να ομοιάσουμε μέσω της μετάνοιας η οποία μας οδηγεί ασφαλώς στον μετά τον παλαιό Αδάμ άνθρωπο.

Το φοβερό μυστήριο του θανάτου

Λοιπόν καθώς σκεπτόμουν όλα αυτά συνειδητοποίησα ότι μετά τον φυσικό θάνατό μας όπου η ψυχή θα αποχωριστεί από το σώμα. Η πληροφορία που έχουμε λάβει σε όλη την διάρκεια της ζωής μας, οι διαλογισμοί, οι πράξεις, τα πάντα εις τον νου και στην πνευματική καρδία που έχουν χαρακτεί στην ψυχή μας θα μας συνοδεύσουν ενώπιον του φοβερού βήματος του κριτή. Και αναλόγως της πνευματικής μας κατάστασης και της απόφασης του δικαστηρίου ή θα ζήσουμε με τον Χριστό ή θα ζήσουμε μόνοι μας κουβαλώντας το βαρύ φορτίο της πνευματικής μας συνείδησης, της ψυχής μας στην αιωνιότητα. Αυτό είναι τρομερό βασανιστήριο αν το αναλογιστεί κανείς. Να γιατί τελικά χρειάζεται ειλικρινή μετάνοια, εξομολόγηση για να καθαρίσει η ψυχή μας, να σβήσουμε τις ασχήμιες όπως σβήνουμε τα παλαιά και άχρηστα δεδομένα στον Η/Υ.

To be continued …

Footnotes

Footnotes

1. Data on an SSD is stored in NAND flash memory cells. NAND flash memory is made up of floating-gate transistors arranged in a grid. This floating gate can trap electrons, that allows transistors to hold its state even when there’s no electricity. When we want to store data in the NAND flash memory, we use a process called programming. This process involves putting electrons onto the floating gate to trap them there. If there are electrons on the floating gate, the transistor stays in a certain state, representing either a 1 or a 0, even when there’s no electricity flowing through it. This is because the trapped electrons create an electric field that affects the behavior of the transistor, essentially locking it into its current state. Συνεπώς τα αποθηκευμένα δεδομένα στον υπολογιστή, αλλά το ίδιο συμβαίνει και με αυτά που βρίσκονται στην κύρια μνήμη, λαμβάνουν φυσική υπόσταση. Αντίστοιχα η πληροφορία σε κάποια κωδικοποιημένη μορφή, όχι 0 και 1 λαμβάνει φυσική υπόσταση στο σώμα μας, ιδιαίτερα στον εγκέφαλο δια μέσου των ηλεκτροχημικών διεργασιών που επιτελούνται στο νευρικό σύστημα. ↩

2. Πρέπει να ξέρετε ότι η ψυχή δεν είναι άυλη στους πατέρες. Δεν είναι άυλη, όπως εξηγεί ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, μόνον σε σχέση με την υλική παχύτητα του σώματος. Είναι υλική η ψυχή, αποτελείται από λεπτότατη ύλη. «Πνεύμα λεπτόσωμον εστίν η ψυχή», λέει ο Νικόδημος ο Αγιορείτης, αντιγράφοντας ουσιαστικά τον μεγάλο πατέρα και δάσκαλο της δογματικής τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό έτσι, ο οποίος λέγει «ου πάντι άυλος εστίν η ψυχή, πάντι γαρ άυλος εστίν ο Θεός», μόνον ο Θεός είναι παντελώς άυλος - Η Θεολογία του σώματος π. Νικόλαος Λουδοβίκος, 2 Απριλίου 2010. ↩

3. Η ψυχή είναι υλική και βρίσκεται διάχυτη μέσα στο σώμα. Είναι ένα υλικό εκμαγείο του σώματος. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης δίνει μια ωραιότατη απάντηση για το τι χρειάζεται η ψυχή. Η ψυχή είναι εκμαγείο, μια λεπτότατη υλική υφή που απομένει μετά τον θάνατο, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε αναδημιουργία του ίδιου ανθρώπου. Διότι αλλιώς, η ανάσταση των νεκρών θα ήταν με δημιουργία άλλων ανθρώπων. Ο Θεός θέλει να αναδημιουργήσει τον κόσμο, όχι γιατί δεν είναι καλώς φτιαγμένος, απλά γιατί μέσα στον κόσμο βρίσκεται και η δικιά μου ελευθερία, γι’ αυτό το λόγο η προαίρεση μου κάνει λάθη και αμαρτίες - Από την ελευθερία του Θεού, στον ηθικισμό της Εκκλησίας Φαίδωνας Διαμαντάκος, 26 Αυγούστου 2018. ↩

4. «Ψυχή τοίνυν εστίν ουσία ζώσα απλή, ασώματος, σωματικοίς οφθαλμοίς κατ  οἰκείαν φύσιν αόρατος, λογική τε και νοερά, ασχημάτιστος, οργανικώ κεχρημένη σώματι και τούτω ζωής αυξήσεώς τε και αισθήσεως και γεννήσεως παρεκτική, ουχ έτερον έχουσα παρ  ἑαυτήν τον νουν, αλλά μέρος αυτής το καθαρώτατον (ώσπερ γαρ οφθαλμός εν σώματι, ούτως εν ψυχή νους), αυτεξούσιος, θελητική τε και ενεργητική, τρεπτή ήτοι εθελότρεπτος, ότι και κτιστή, πάντα ταύτα κατά φύσιν εκ της του δημιουργήσαντος αυτήν χάριτος ειληφυία, εξ ης και το είναι και το φύσει ούτως είναι ειληφέν» - ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ
   Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως ↩

5. «Πεδίον του πνευματικού αγώνος δι’ έκαστον άνθρωπον προ παντός είναι η εαυτού καρδία. Και όστις αγαπά να εισέρχεται εις την καρδίαν του, κατανοεί τον λόγον του προφήτου Δαβίδ: «Προσελεύσεται άνθρωπος, και καρδία βαθεία» (Ψαλμ. ξγ’, 7). Η γνησία εν Χριστώ ρέει εκεί, εν τη βαθεία καρδία, κεκρυμμένη ουχί μόνον από τα ξένα βλέμματα αλλά εν τω πληρώματι αυτής και από αυτόν τον ίδιον τον άνθρωπον. Όστις εισήλθεν εις τον μυστικόν τούτον νυμφώνα, αυτός αναμφιβόλως εδοκίμασεν άφραστον έκπληξιν προ του μυστηρίου της υπάρξεως. Όστις κεκαθαρμένη διανοία παρεδόθη εις την εντατικήν παρατήρησιν της βαθείας αυτού καρδίας, αυτός κατανοεί ότι είναι αδύνατον να παρακολουθήση εν παντί την ροήν της ζωής, έστω και δια βραχύ τι χρονικόν διάστημα. Αυτός αντιλαμβάνεται το αδύνατον να συλλάβη την πορείαν της πνευματικής ζωής της καρδίας, το βάθος της οποίας εισέρχεται εις επαφήν με εκείνο το Είναι, όπου δεν υπάρχουν πλέον πορείαι» - Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ “Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης” ↩